Bóng đè hay còn được gọi là chứng liệt thân khi ngủ, là một vấn đề mà 40% dân số trên thế giới mắc phải. Theo các nhà thần kinh học, sự ngắt quãng của não bộ đã tác động tới khả năng điều khiển vòng tuần hoàn thức-ngủ, từ đấy dẫn đến hiện tượng bóng đè – một dạng của chứng rối loạn giấc ngủ.
Bóng đè không hiểm nguy tới tính mệnh, nhưng nó có thể gây lo âu. Không chỉ có thế, hiện tượng này có thể xảy ra cùng với những rối loạn giấc ngủ khác, chả hạn như chứng ngủ rũ (narcolepsy). Bóng đè có thể khởi đầu trong thời niên thiếu và có thể trở nên thường xuyên trong các năm 20 và 30 tuổi.
- Phân loại bóng đè
Tuy có nhiều dạng khác nhau, nhưng phần đông người bị bóng đè thường có tín hiệu ngạt thở, tức ngực, chẳng thể cử động hay kêu la, vẫy vùng lúc ngủ. Một số người sau khi bị bóng đè thường không dám ngủ hoặc khó ngủ lại.
Ảo giác đột nhập: Hiện tượng này là người đang ngủ thấy có người lạ đột nhập vào phòng, sinh hoạt trong phòng như: đi lại, ngồi hoặc nằm lên giường, thậm chí là ngủ cùng mình. Chính nỗi sợ hãi của chứng ảo giác đột nhập khiến người ngủ tê cứng chân tay, đổ mồi hôi và người mỏi nhừ sau lúc thức giấc.
Ảo giác thực thể: Thường xuất hiện vào quá trình cuối giấc ngủ và là dạng ảo giác phổ thông nhất của hiện tượng bóng đè. Dấu hiệu của chứng ảo giác này là bị đè ở vùng bụng và ngực khiến cơ thể như ngưng thở, họ chỉ có thể thức giấc khi thiếu oxi lên não. Với những người bị suy nhược tâm thần, họ có thể bị bóng đè 2-3 lần/1 đêm.
Ảo giác thăng bằng: Chứng ảo giác này gây ra cho con người một cảm giác thật trong một toàn cầu ảo. Ảo giác cân bằng thường xảy ra ở những người có bệnh kinh niên về rối loạn tiền đình. Họ sẽ cảm thấy chới với trong lúc ngủ như rơi xuống vực, rơi từ tòa nhà cao tầng hay rơi từ tàu bay với độ cao không tưởng. Tuy nhiên, người bị ảo giác thăng bằng thường thức dậy giữa khi ngủ, nghĩa là giữa khi đang rơi lưng chừng. Điều này khiến họ vô cùng sợ hãi, tay chân co quắp, tim đập liên hồi, và thường không thể ngủ lại sau đó.
- Nguyên nhân bị bóng đè
Giấc ngủ diễn ra theo chu kỳ, mỗi chu kỳ được chia làm 2 pha: pha ngủ nhanh (hay pha cử động mắt nhanh) và pha ngủ chậm. Bóng đè lúc ngủ liên quan tới sự ngắt quãng hoặc phân mảnh giấc ngủ mắt chuyển động nhanh (giấc ngủ REM). Thân thể xen kẽ giữa pha cử động mắt nhanh và pha ngủ chậm (non-rapid eye movement - NREM).
Một chu kỳ REM-NREM kéo dài khoảng 90 phút và hầu hết thời gian dành cho việc ngủ là ở NREM. Trong thời gian NREM, thân thể thư giãn. Trong thời gian REM, mắt chuyển động nhanh, nhưng thân thể được thư giãn. Giấc mơ xảy ra vào thời khắc này. Hiện tượng bóng đè xảy ra khi sự bất động thân thể trong pha ngủ nhanh vẫn tiếp diễn duy trì, khi mà não bộ đã hoạt động rồi. Những khu vực của bộ não phát hiện các mối đe dọa đang ở trạng thái cao và quá nhạy cảm.
- Một số triệu chứng của bệnh bóng đè
Thân thể tiết nhiều mồ hôi so với thông thường, đầu và những cơ xuất hiện tình huống đau nhức khó chịu. Trong một số trường hợp, đối tượng bị bóng đè sẽ có cảm giác tức ngực, khó thở và có vật nặng đè lên ngực. Sau lúc bị bóng đè, một số đối tượng có thể rơi vào trạng thái lo âu, buồn bã và mỏi mệt.
Dấu hiệu khi bị bóng đè thường xuất hiện khi chúng ta gần thức giấc hoặc ngay sau lúc vừa bước vào giấc ngủ với các bộc lộ khác nhau. Dấu hiệu khi bị bóng đề phổ thông nhất ấy là mắt người bị bóng đè thường di chuyển nhanh, nhưng cơ thể mất khả năng kiểm soát vấn đề chuyển động, tính linh hoạt của tay, chân trong vài giây, thậm chí kéo dài tới vài phút.
Dấu hiệu lúc bị bóng đè khiến thân thể rơi vào hiện trạng bất động dù đang tỉnh táo khiến chúng ta xuất hiện cảm giác sợ hãi, ảo giác, thậm chí là việc hoang tưởng về chiếc chết. Người bị bóng đè vẫn có khả năng nhận thức được những vấn đề, sự việc xung quanh, tuy nhiên không thể chuyện trò. Trong hoặc sau khi tỉnh dậy từ bóng đè, một số người có biểu hiện nói mớ, mất nhận thức lâm thời.
- Những đối tượng dễ bị bóng đè
Bóng đè thường xảy ra ở độ tuổi thanh thiếu niên và công đoạn từ 20-30 tuổi. Ngoài ra, hiện tượng bị bóng đè ảnh hưởng đến nam giới nhiều hơn nữ giới. Bóng đè là một hiện tượng có khả năng di truyền, bởi vậy, nếu ba má mắc phải, con cái của họ cũng có khả năng bị bóng đè. Các người trong hiện trạng căng thẳng, chịu áp lực to. Các người phải làm việc theo ca, hoặc thiếu ngủ. Các người bị chứng rối loạn giấc ngủ. Ngủ ở tư thế khác với tư thế thường ngày.
- Ngay lúc bị bóng đè
Mọi người thường có thiên hướng hoảng loạn, sợ hãi khi bị bòng đè. Hãy tĩnh tâm, đó chẳng phải là một cách hay để đối mặt với hiện tượng này. Để giúp thân thể trở lại trạng thái thông thường bạn có thể tham khảo một số biện pháp dưới đây.
Giữ nguyên tư thế: phần đông mọi người sẽ vùng vẫy, hoặc cố phản kháng với mong muốn thoát ra khỏi tình huống này càng nhanh càng tốt. Nhưng vô bổ. Hãy cố gắng bình tĩnh, giữ nguyên tư thế nằm và mọi chuyện sẽ qua thôi. Hội tụ hít thở: lúc bị bóng đè, nếu bạn trở nên hoảng loạn hoặc khiếp sợ, tim bạn sẽ đập liên hồi, điều này càng khiến trình trạng tồi tệ hơn. Hãy quyết tâm thở đều để giúp thân thể nhanh nhất trở về trạng thái bình thường.
Tìm kiếm sự giúp đỡ từ người ngủ bên cạnh: Nếu bạn không ngủ một mình, hãy nói cho người ngủ cùng về tình huống bạn thường gặp phải. Từ đấy, nhờ họ gọi bạn dậy lúc bạn có những dấu hiệu của hiện tượng bóng đè. Cố gắng nói chuyện: Bạn sẽ có cảm giác toàn thân bị đè nặng, cổ họng tê cứng lúc bị bóng đè. Hãy phấn đấu nói một từ ngắn, hoặc ho, hoặc đằng hắng để đánh thức thân thể cũng như hệ thần kinh vận động. Cử động nhẹ: Bạn có thể thực hiện những cử động đơn giản như: co duỗi những ngón chân, ngón tay, hay hoạt động các cơ mặt để giúp bản thân nhanh chóng thoát ra khỏi tình trạng bóng đè.
>>> Danh mục liên quan:
Share this
EmoticonEmoticon